jetpisbai.kz Ұлы Дала жаңалықтары
Облыста жүргізіліп жатқан «Жасөспірім» жедел-профилактикалық іс-шарасы аясында, Түркістан облысы Полиция департаменті Жергілікті полиция қызметінің қызметкерлері алғашқы тәулікте 200-ге жуық әкімшілік құқық бұзушылықты анықтады.
«Бала құқықтары туралы» Заңның 1-бабы баланы 18 жасқа толмаған (кәмелетке толған) адам деп санайды.
Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 132-бабына сәйкес кәмелетке толмағандардың заңды өкілдерінің еріп жүруінсіз түнгі уақытта ойын-сауық мекемелерінде болуына жол беру айыппұл түріндегі әкімшілік жауаптылыққа әкеп соғады. Кәмелетке толмағандардың заңды өкілдерінің еріп жүруінсіз тұрғынжайдан тыс жерде сағат 23:00-ден таңғы 6:00-ге дейін болуы-заңды өкілдеріне ескерту жасауға әкеп соғады.
«Бала құқықтары туралы» Заңның 36-бабы кәмелетке толмаған адамның ойын-сауық мекемесінде тек заңды өкілінің қатысуымен болу мүмкіндігін көздейді.
Қазақстан Республикасының Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы кодексінің 1-бабы 1-тармағы 12- тармақшасына сәйкес баланың заңды өкілдері ата-аналар (ата-ана), бала асырап алушылар, қорғаншы немесе қамқоршы, патронат тәрбиеші және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес балаға қамқорлық жасауды, білім, тәрбие беруді, оның құқықтары мен мүдделерін қорғауды жүзеге асыратын оларды алмастыратын басқа да адамдар болып табылады.
Туыстық қатынастар баланың туу (асырап алу) туралы куәлікпен расталады. Қорғаншының (қамқоршының) өкілеттіктері тиісті куәлікпен расталады.
Ешбір басқа тұлға заңды өкіл ретінде таныла алмайды. Тиісінше, кәмелетке толмаған адамның ойын-сауық мекемесінде басқа ересек адамдардың қатысуымен болуы (мысалы, Жас адаммен, компаниямен), бірақ заңды өкілдерсіз заңсыз болады.
Егер ата-анасы қалада уақытша болмаса, онда туыстары немесе өкілдері тиісті құжатты немесе нотариалды куәландырылған сенімхатты ұсынуы керек.
Бала — бұл 18 жасқа толмаған (толық жас) адам.
Баланың заңды өкілдері – ата-ана, бала асырап алушылар, қорғаншы, қамқоршы, патронат тәрбиелеуші, баланы қабылдайтын ата-аналар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес балаға қамқорлық жасауды, білім, тәрбие беруді, оның құқықтары мен мүдделерін қорғауды жүзеге асыратын олардың орнындағы басқа да адамдар.
Баланың ата-аналарына, заңды өкілдеріне айыппұл салмас үшін нені білу керектігі туралы біз осы материалда айтып береміз.
Балаға қай уақытта ойын-сауық мекемелері мен үйден тыс жерлерге баруға тыйым салынады?
Баланың заңды өкілдерінің ертіп жүруінсіз түнгі уақытта (сағат 22-ден таңғы 6-ға дейін) ойын-сауық мекемелерінде болуына, сол сияқты онда жіберілуіне тыйым салынады. Ойын-сауық мекемелеріне:
- ойын мекемелері,
- түнгі клубтар,
- кафе-барлар,
- мейрамханалар
- интернет кафе,
- компьютер,
- бильярд бөлмелері,
- боулинг клубтары мен кинотеатрлар,
- театр және ойын-сауық нысандары және басқа ғимараттар,
- ойын-сауық, театр және ойын-сауық, спорттық, мәдени және демалыс қызметтері ұсынылатын үй-жайлар, құрылыстар жатады.
Сағат 23.00-ден таңертеңгі 6.00-ге дейін кәмелетке толмағандарға заңды өкілдерінің ертіп жүруінсіз көшеде болуына тыйым салынады.
Егер бұл уақытта балалар үйдің ауласындағы орындықта отырса, қоқыстарды кешкі уақытта шығарса, өзі тұрған үйден 5 метр қашықтықта орналасқан дүкенге барса, полиция оны табудың себебін анықтауға, заңды өкілдерін құруға, оларды уақтылы анықтау мүмкіндігі болмаған жағдайда, кәмелетке толмаған адамды оның заңды өкілдерін құру жөніндегі келесі шаралар үшін полиция органына жеткізуді қамтамасыз етуге міндетті.
Заңды өкілдер, мекеме иелері қандай жауапкершілікке тартылады
Ата-аналарға, заңды өкілдерге кәмелетке толмаған балалардың заңды өкілдерінсіз түнде ойын-сауық мекемелерінде немесе үйден тыс жерлерде жүргені үшін:
- кешкі 22.00-ден таңғы 6.00-ге дейін ойын-сауық мекемелерінде болса — 3 АЕК мөлшерінде айыппұл салынады;
- түнгі 23.00-ден таңғы 6.00-ге дейін үйден тыс жүретін болса – ескерту жасалынады.
Егер ұқсас факт жыл ішінде қайталанса, 7 АЕК көлемінде айыппұл қарастырылған.
Баланы тиісті емес уақытта болғаны үшін ойын-сауық мекемесінің иелеріне де айыппұл салынады.
Айыппұлдың мөлшері құқық бұзушының мәртебесіне, сондай-ақ құқық бұзушының жыл ішінде осындай бұзушылық үшін бұрын жауапқа тартылған-тартылмағанына байланысты. Айыппұл іс-әрекетті тоқтатумен немесе белгілі бір қызмет түрімен бірге қолданылуы мүмкін.
Айыппұл мөлшері:
- жеке тұлғалар үшін — 10 АЕК, қайталама құқық бұзушылықтар үшін — 20 АЕК;
- шағын кәсіпкерлік субъектілері немесе коммерциялық емес ұйымдар үшін — 15 АЕК, қайталанғанда — 30 АЕК;
- орта кәсіпкерлік субъектілері үшін — 30 АЕК, қайталанғанда — 50 АЕК;
- ірі кәсіпкерлік субъектілері үшін — 50 АЕК, қайталанғанда — 100 АЕК.
Кәмелетке толмағанның өкілі ретінде кім сөйлей алады
Заңды өкілдің қатысуымен кәмелетке толмаған бала белгіленген уақыттан өткеннен кейін ойын-сауық мекемелерінде болуы мүмкін.
Басқа ересек адамдар заңды өкіл ретінде таныла алмайды.
Ойын-сауық мекемесінде кәмелетке толмаған баланың басқа ересек адамдардың қатысуымен болуы (мысалы, жас адаммен, компаниямен), бірақ заңды өкілдерсіз болуы заңсыз болады.
Көршісіне сағат 23.00-ден кейін мұз айдынын жасауға көмектескен кәмелетке толмаған құқық бұзушы үшін көршісі заңды өкіл болып табылмайды.
Тек заңды өкілдер ғана баланы полициядан алуға құқылы.
Егер ата-аналары уақытша қалада болмаса, онда туыстары немесе өкілдері тиісті құжатты немесе нотариалды куәландырылған сенімхатты ұсынуы керек.
