jetpisbai.kz Ұлы Дала жаңалықтары
Жыл сайын Дүниежүзілік иммундау апталығы атап өтіледі, оған барлық континенттердегі 180-ден астам ел қолдау көрсетеді. Вакцинациялау бүкіл әлемде инфекциялармен күресудің ең тиімді, үнемді және қолжетімді құралы ретінде танылды.
2023 жылы Дүниежүзілік иммундау апталығы «Ауқымды иммундау!» ұранымен өтеді.
Жыл сайынғы иммундау апталығының мақсаты халықтың назарын аудару және иммунопрофилактиканың адамдардың денсаулығы мен әл-ауқаты үшін маңызы туралы хабардар ету.
Иммундау қазіргі уақытта қолданылып жүрген медициналық араласудың ең тиімді және үнемді шараларының бірі болып табылады. Халықтың эпидемиялық саламаттылығын қамтамасыз ету үшін халықты жоспарлы иммундаумен қамту деңгейі кемінде 95% -ды құрауы тиіс.
Иммундау — бұл әмбебап әдіс және балаларға дені сау өмірге енуге мүмкіндік береді. Жыл сайын иммундау дифтерия, сіреспе, көкжөтел, қызылша, паротит, қызамықтан болатын 2-3 миллион өлімнің алдын алуға мүмкіндік беретінін есте ұстаған жөн.
Биылғы Дүниежүзілік иммундау апталығы вакцинациялаумен қамтуды және халықтың барлық жас санаттары үшін, соның ішінде COVID-19-ға қарсы иммундау үшін иммундаудың қолжетімділігін жақсартуға бағытталған. Алдын алуға болатын аурулардан қорғау құқығы — бұл әр адамның құқығы.
Профилактикалық егулер 12 ауруға қарсы міндетті вакцинациялауды көздейтін Ұлттық егу күнтізбесі шеңберінде жүзеге асырылады. Бұдан басқа, егулер жекелеген кәсіптік топтарға, аса қауіпті инфекциялар бойынша қолайсыз елдерге баратын табиғи-ошақты аурулармен сырқаттанушылық деңгейі жоғары аумақтарда тұратын адамдарға және инфекциялар ошағында эпидемиялық көрсеткіштер бойынша жүргізіледі. Иммундау — бұл өзінің тиімділігін дәлелдеген, денсаулық сақтаудың үнемді шарасы, миллиондаған балалардың өмірін сақтайды және миллиондаған адамдарды аурулар мен мүгедектіктен қорғайды.
«Вакциналық шешімсіздік» деп аталатын мәселе бар: кейбір ата-аналардың мифтер мен жалған ақпаратқа сеніп иммундауға деген сенімсіздігінің артуы. Бұл шешімсіздік бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланған жағымсыз оқиғалардан туындауы мүмкін, онда баланың өлімі иммундаумен байланысты, бұл ретте толық фактілер берілмейді. Екпеге қарсы қозғалыстар шешілмеу деңгейінде пайда болуы мүмкін, олардың шеңберінде иммундауға қарсы хабарламалар таралады. «Вакциналық шешімсіздікпен» күресу, ата – аналардың иммундауға деген сенімін нығайту, иммундау қауіптерінің аздығы мен маңыздылығы туралы ата-аналармен диалог орнату — Дүниежүзілік иммундау апталығы шеңберіндегі иммундаудың маңыздылығы туралы хабардарлықты арттыруға және осылайша вакцинациялаумен қамтуды кеңейтуге бағытталған бастамалар, бұл сайып келгенде денсаулық сақтау қызметтерімен жалпыға бірдей қамтуды және тұрақты даму мақсаттарын орындауды (ТДМ) -3 қамтамасыз етуге үлес қосады.
COVID-19 вакцинациясы, әсіресе ең осал адамдарда, соның ішінде егде жастағы адамдарда, қосалқы патологиялық жағдайлары бар адамдарда және жүкті әйелдерде аурудың ауыр ағымының алдын алу үшін әлі де үлкен маңызға ие. Сонымен қатар, иммундау бағдарламалары басқа ауруларға қарсы жоспарлы вакцинациялаудағы пандемиядан туындаған олқылықтардың орнын толтырумен айналысады. Еуропалық иммундау апталығы Денсаулық сақтау қызметкерлері мен жұртшылыққа дифтерия, қызылша және полиомиелит сияқты аурулардың қайта туындауын болдырмау үшін уақтылы вакцинациялаудың маңыздылығын еске салуға арналған. Қазақстан Республикасында медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде міндетті профилактикалық егулер жүргізілетін аурулардың тізбесі «Медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде міндетті профилактикалық егулер жүргізілетін аурулардың тізбесін, оларды жүргізу қағидаларын, мерзімдерін және профилактикалық егулерге жататын халық топтарын бекіту туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2020 жылғы 24 қыркүйектегі № 612 қаулысымен айқындалған.
«Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Қазақстан Республикасының 2020 жылғы 7 шілдедегі Кодексі 85-бабының 5-тармағына сәйкес республикалық бюджет қаражаты есебінен егілетін адамның вакцинациялау жүргізуге ақпараттандырылған келісімін алғаннан кейін мынадай инфекциялық және паразиттік ауруларға қарсы міндетті профилактикалық егулер (вакциналар мен басқа да иммунобиологиялық препараттарды енгізу) жүргізіледі:
— жоспарлы профилактикалық егулер: «В» вирустық гепатиті; В типті гемофилдік инфекция; дифтерия; көкжөтел; қызылша; қызамық; пневмококкты инфекция; полиомиелит; сіреспе; туберкулез; эпидемиялық паротит;
— эпидемиологиялық көрсеткіштер бойынша профилактикалық егулер: құтыру; іш сүзегі; көктемгі-жазғы кене энцефалиті; оба; коронавирустық инфекция.
Жергілікті бюджет қаражаты есебінен мынадай инфекциялық ауруларға қарсы эпидемиологиялық көрсеткіштер бойынша міндетті профилактикалық егулер (вакциналар мен басқа да иммунобиологиялық препараттарды енгізу) егілетін адамның вакцинациялау жүргізуге ақпараттандырылған келісімін алғаннан кейін жүргізіледі: «А» вирустық гепатиті; тұмау; сібір жарасы; туляремия. 2024 жылы республикада ұлттық вакцинациялау күнтізбесіне адам папилломавирусына (HPV) қарсы вакцинациялау енгізу жоспарлануда.
Вакцинациялау қызметтің осы түріне рұқсаты бар емханалық мекемелер мен медициналық орталықтарда жүргізіледі.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) адамдардың ғылымға және денсаулық сақтаудың негізгі мәселелеріне қатысты жүргізген Дүниежүзілік сауалнамасының нәтижесінде әлем халқының 79%-ы вакциналарды қауіпсіз, ал 84%-ы тиімді деп санайтыны анықталды. Мигранттар мен босқындар да қажетті вакцинациялауға қол жеткізуі керек; бұл оларды болу орындарында айналуы мүмкін аурулардан қорғайды. ДДҰ халықтың кем дегенде 95%-ын вакцинациялаумен қамтуды ұсынады.
Қазақстанда жыл сайын 5 млн-ға жуық адам, оның ішінде 1,3 млн-14 жасқа дейінгі бала егіледі . COVID-19 пандемиясы жоспарлы иммундаудан өтетін балалар санының азаюына әкелді, бұл аурудың алдын алуға болатын аурулардан болатын ауру мен өлімнің өсуіне ықпал етуі мүмкін.
Қазақстанда (2023 жылғы 12 сәуірдегі жағдай бойынша) коронавирус инфекциясына қарсы бірінші компонентпен 10 865 781 адам вакцинацияланды, бұл (81,1%), вакцинациялауға жататын контингенттен 13 390 110, екінші компонентпен – 10 639 067 адам немесе вакцинациялауға жататын контингенттен 79,5%-ды құрады.
Жаппай вакцинациялау жүргізу ұлт денсаулығын сақтаудың қажетті шарты болып табылады. Иммундаудың маңыздылығы туралы хабардарлықты арттыру арқылы Дүниежүзілік иммундау апталығы шеңберінде жүзеге асырылатын іс-шаралар вакцинациялаумен қамтуды арттыруға бағытталған және сайып келгенде, вакциналар арқылы алдын алуға болатын кез келген аурудың таралуына жол бермейді.
