jetpisbai.kz Ұлы Дала жаңалықтары
Ислам ұлы әлемдік діндердің бірі ретінде әртүрлі халықтардың мәдениеттері мен қоғамдарының әртүрлі аспектілеріне енеді. Мұсылман сенімі өзінің әмбебап принциптері мен құндылықтарына ие болғанымен, ол миллиондаған адамдар үшін бірегейлігі мен маңыздылығын сақтай отырып, әртүрлі ұлттық және мәдени контексттерге бейімделеді.
Ислам Мұхаммед пайғамбар мен Қасиетті Құран арқылы адамзатқа өз еркін ашқан бір Құдіретті Құдайға сенуге негізделген. Бұл сенімнің негізгі принциптеріне намаз оқу, ораза ұстау, қажылық, міндетті садақа төлеу және сенім мойындау жатады. Алайда, осы рәсімдерден басқа, ислам – бұл сенушінің өмірін басқаратын моральдық, этикалық және әлеуметтік нормалар жүйесі.
Исламның негізгі құндылықтарына әділеттілік, мейірімділік, толеранттылық, кішіпейілділік, әділеттілік және жанындағы адамға жанашырлық жатады. Бұл принциптер әділетті және үйлесімді қоғам құрудың негізі болып табылады, мұнда әр адам өзін қорғауға және әділеттілікке құқылы.
Исламның әмбебаптығына қарамастан, ол әртүрлі мәдениеттер мен ұлттық дәстүрлерге еніп, өзара әрекеттеседі. Ұлттық құндылықтар белгілі бір елдің немесе аймақтың мәдени, тарихи және әлеуметтік аспектілерін білдіреді. Нәтижесінде әр елдегі ислам жергілікті дәстүрлер мен құндылықтарға сәйкес келетін ерекше қасиеттерге ие бола алады.
Мысал ретінде әлемдегі ең көп мұсылман халқы бар Индонезияны келтіруге болады. Индонезия исламы ата-бабалар мен жергілікті рухтарға табыну сияқты жергілікті әдет-ғұрыптар мен дәстүрлерді қатты көрсетеді. Бұл исламның жергілікті мәдени тәжірибеге қалай әсер ететіндігінің және өз кезегінде жергілікті мәдени ортаға бейімделуінің мысалы.
Ислам жергілікті дәстүрлер мен құндылықтарға бейімделе алатын болса да, ол Құран мен Сүннет ілімдеріне негізделген сенім болып қала беретінін ескеру маңызды. Дегенмен, бұл ұлттық дәстүрлер мен құндылықтарды сақтауға қайшы келмейді. Оның орнына, дәстүрлі ислам оларды нығайту және байыту арқылы жергілікті әдет-ғұрыптар мен өмір салтына ене алады.
Мысал ретінде дәстүрлі ислам мемлекеттің зайырлы принциптерімен қатар өмір сүретін Түркияны келтіруге болады. Түрік исламы толеранттылықты, зайырлылықты және демократияны уағыздау арқылы дін ілімдерін ұлттық құндылықтармен синтездейді. Бұл Түркиядағы мұсылман діндарларына қоғамның заманауи қағидаларын сақтай отырып, өз дініне адал болуға мүмкіндік береді.
Сауд Арабиясында Мекке мен Мединаның қасиетті мұсылман орындары орналасқан. Бұл елде ислам заңнан бастап күнделікті әдет-ғұрыпқа дейінгі өмірдің барлық салаларына енеді. Сауд Арабиясындағы дәстүрлі ислам исламда терең тамыры бар жергілікті әдет-ғұрыптар мен мәдениеттермен тығыз байланысты.
Алайда, жаһандану және технологиялық өзгерістер сияқты заманауи сын-қатерлер жағдайында Сауд Арабиясы да бейімделу қажеттілігіне тап болады. Ел біртіндеп өзінің экономикасы мен мәдениетін сыртқы әлемге ашады, сонымен бірге өзінің дәстүрлері мен діни ерекшеліктерін сақтауға тырысады.
Африка мен Еуропаның қиылысында орналасқан Марокко – ислам жергілікті африкалық дәстүрлермен араласатын ел. Бұл елде мұсылман сенімі Бербер, Араб және Африка мәдениеттерінің әдет-ғұрыптары мен рәсімдерімен байланысты.
Мароккода ислам өнер, сәулет, музыка және аспаздық сияқты салаларда маңызды рөл атқарады. Ақсақалдарды, қонақжайлылықты және отбасылық байланыстарды құрметтеудегі дәстүрлі африкалық құндылықтар мұсылмандық тәжірибеге біріктіріліп, бірегей мәдени қоспаны жасайды.
Дәстүрлі ислам мен ұлттық құндылықтар әртүрлілік пен мәдени байытуға ықпал ете отырып, үйлесімді өмір сүре алады. Ислам әмбебап дін болғанымен, ол өзінің негізгі принциптерін сақтай отырып, әртүрлі мәдени және әлеуметтік контексттерге бейімделе алады. Бұл синтез әртүрлі елдердегі сенушілерге өз ұлтының мәдени мұрасын құрметтей отырып, өз нанымдары мен дәстүрлеріне сәйкес өмір сүруге мүмкіндік береді. Сайып келгенде, бұл әртүрлі мәдениеттер мен халықтар арасындағы байланысты нығайтуға, әлемдік қоғамдастықта бейбітшілік пен түсіністікке ықпал етеді.
