29 қыркүйек — Дүниежүзілік жүрек күні

Дүниежүзілік жүрек күні — бұл жаһандық денсаулық науқаны. Оның негізгі міндеті – жүрек-қантамыр жүйесі аурулары, олардың пайда болу себептері мен алдын алу жолдары туралы ақпараттандыру. Жүрек-қан тамырлары аурулары дүние жүзінде өлім-жітімнің басты себебі болып табылады, ол жылына 18 миллион адамның өмірін қияды. Дүниежүзілік жүрек күні алдын алудың жаһандық деңгейде де, жеке деңгейде де мүмкін және қажет екенін еске салуға бағытталған.

29 қыркүйекте Жүрек күні атап өтілетін елдерде жүрек-қан тамырлары ауруларының қауіптілігі және одан қалай сақтану керектігі туралы іс-шаралар өткізіледі. Төлеби аудандық ауруханасында Дүниежүзілік жүрек күніне байланысты біршама іс-шаралар, ашық есік күндері, мектептерде семинар тренингтер мен конференция өткізіліп, жүрек ауруын қалай болдырмауға болатынын, салауатты өмір салтын ұстанып, күйзеліске жол бермеу керектігі, уақытылы ұйқы мен спортпен айналысу қажеттілігі айтылып өтті.

Жүрек-қантамыр аурулары – бұл жүректің ишемиялық ауруы, ми қантамырлары аурулары, ревматикалық жүрек ауруы және басқа патологияларды қамтитын жүрек және қан тамырлары аурулары тобы.  ЖҚА-дан қайтыс болған бес адамның төртеуінен астамы инфаркт пен инсульт салдарынан қайтыс болады, бұл өлім жағдайларының үштен бірі мезгілсіз және 70 жасқа дейінгі адамдар арасында байқалады.

Жүрек ауруы мен инсульттің ең маңызды қауіп факторлары – дұрыс тамақтанбау, физикалық белсенділіктің төмен деңгейі, темекі шегу және алкогольді көп мөлшерде тұтыну. Қауіп факторларының әсері жоғары қан қысымы, қандағы глюкоза немесе липидтердің жоғарылауы, артық салмақ немесе семіздік түрінде көрінуі мүмкін. Бұл «аралық қауіп факторлары» алғашқы медициналық көмек көрсету мекемелері деңгейінде анықталуы мүмкін және инфаркт, инсульт, жүрек жеткіліксіздігі және басқа асқынулар қаупінің өршуін көрсетеді.

Темекіні тастау, тұзды аз тұтыну, жемістер мен көкөністерді көбірек тұтыну, тұрақты физикалық белсенділік және алкогольді көп мөлшерде тұтынудан бас тарту жүрек-қантамырлары ауруларының даму қаупін азайтатынын дәлелдеді. Салауатты мінез-құлықты ынталандыру үшін салауатты өмір салтына жағдайлар жасауды қамтамасыз ететін және оның экономикалық қолжетімділігін арттыратын денсаулық сақтау саласында саясат жүргізу аса маңызды болып табылады.

Мезгілсіз өлім-жітімнің алдын алудың шарты — ЖҚА қаупі жоғары барлық адамдарды анықтау және оларға тиісті ем беруді қамтамасыз ету. Қажетті емдеуді ұсынудың және оған мұқтаж жандарға консультация берудің маңызды шарты — бастапқы буындағы мекемелерде инфекциялық емес ауруларды диагностикалау және емдеу үшін қажетті тиісті дәрілік препараттар мен базалық медициналық технологиялардың болуын қамтамасыз ету.

Жүрек ауруын қалай болдырмауға болады?

Жүрек-тамыр жүйесі ауруларының қаупін азайтуға көмектесетін бірқатар әмбебап ұсыныстар бар. Бұл жүрекке ғана емес, бүкіл денеге және тұтастай алғанда жалпы әл-ауқатқа пайдалы әсер ететін қарапайым әрекеттер.

1. Диетаны бақылаңыз

Диетаңызда жылдам көмірсулар, тұз, крахмалды тағамдар, тәттілер мен қуырылған тағамдарды азайтуға тырысыңыз. Фаст-фуд және басқа да зиянды тағамдар бауыр мен қан тамырларына теріс әсер етеді, бұл жасына байланысты жүрек проблемаларының қаупін арттырады. Әдеттегі мәзіріңізге теңіз және өзен балықтарын, жаңғақтар, тұтас дәнді нан, жаңа піскен жемістер мен көкөністерді көбірек қосыңыз. Теңгерімді диетаға ұмтылыңыз — бірдей өнімдерді тұтынумен айналыспаңыз. Тұтынылатын тағамның мөлшерін бақылаңыз — артық тамақтану да денеге теріс әсер етеді.

2. Жаттығуларды жүйелі түрде орындаңыз

Жүрек және қан тамырлары ауруларының алдын алу үшін физикалық белсенділік қажет, жүрек — кез келген бұлшықет сияқты — жаттығуды қажет етеді. Күнделікті жаттығулардан бастаңыз және жүктемені бірте-бірте арттырыңыз. Тепе-теңдікті сақтау маңызды — шамадан тыс күш-жігер пайдадан гөрі зиян келтіруі мүмкін, төмен болса да, өз бетіңізше жаттығу жасаған дұрыс, бірақ үнемі. Күнделікті жаттығулар жүрекке жүктемені арттыратын артық салмақтан арылуға көмектеседі.

3. Ұйқыңыз жеткілікті

Ұйқының болмауы сіздің денсаулығыңызға айтарлықтай әсер етіп, гипертонияға немесе инфарктқа әкелуі мүмкін. Салауатты ұйқы үзіліссіз 6-8 сағатқа созылады. Ұйқыңыздың сапасын жақсарту үшін түстен кейін кофе ішуден аулақ болыңыз, ұйықтауға және бір уақытта оянуға тырысыңыз, күндіз жаттығу жасаңыз, теледидар көруді және ұйықтар алдында әлеуметтік желіні шарлауды доғарыңыз.

4. Жаман әдеттерден бас тартыңыз

Алкогольді асыра пайдалану және темекі шегу жүрек-қан тамырлары ауруларының қаупін арттырады, сонымен қатар денеге жалпы теріс әсер етеді, сондықтан олардан мүлдем бас тартқан дұрыс.

5. Стресспен күресуді үйреніңіз

Стресс біздің өміріміздің ажырамас бөлігі болып табылады, сонымен қатар дозаланған, «жеңіл» стресс дене үшін қажет, оны жұмылдырады. Дегенмен, созылмалы стресс және қысқа мерзімді ауыр жүйке шоктары жүректің ишемиялық ауруы немесе инфаркт қаупін арттырады. Күнделікті өмірде стрессті болдырмау мүмкін емес, бірақ онымен күресуді үйрену әбден мүмкін. Медитация, тыныс алу жаттығулары, йога және басқа релаксация әдістері көмекке келеді.