Балалардағы ішек инфекциялары

Балалардағы ішек инфекциясы – түрлі этиологиядағы жұқпалы аурулардың тобы, асқорыту трактінің негізгі зақымдануы кезінде пайда болады, токсикалық реакция және дегидратация. Балаларда ішек инфекциясы безгектен көрінеді, летарги, тәбетінің болмауы, іштің ауыруы, құсу, диарея. Балалардағы ішек инфекцияларының диагностикасы клиникалық және зертханалық деректерге негізделген (анамнез, симптоматология, нәжісте патогенді оқшаулау, қандағы нақты антиденелерді анықтау). Балалардағы ішек инфекциясы микробқа қарсы препараттар тағайындаған кезде, бактериофагтар, энтеросорбенттер; емдеу кезеңінде диета мен реидрация үшін маңызды.
Балалардағы ішек инфекциясы – өткір бактериалды және вирустық жұқпалы аурулар, ішек синдромымен бірге жүреді, интоксикация және дегидратация. Педиатриядағы жұқпалы аурулардың құрылымында балалардағы ішек инфекциялары ЖРВИ кейін екінші орын алады. Балалардағы ішек инфекциясына сезімталдығы 2,5-3 есе жоғары, ересектерге қарағанда. Балалардың ішек инфекциясының жартысына жуығы ерте жаста (3 жылға дейін). Жас балада ішек инфекциясы ауыр болады, гипотрофиямен бірге болуы мүмкін, дисбиоз және ферменттер жетіспеушілігінің дамуы, иммунитеттің төмендеуі. Инфекция эпизодтарының жиі қайталануы балалардың физикалық және нейропсихикалық дамуының бұзылуына әкеледі.

Балалардағы ішек инфекциясы-бұл ас қорыту жолдарының басым зақымдалуымен, токсикалық реакциямен және дегидратациямен жүретін әртүрлі этиологиядағы жұқпалы аурулар тобы.

Балалардағы ішек инфекциясы-ішек синдромымен, интоксикациямен және дегидратациямен бірге жүретін өткір бактериялық және вирустық жұқпалы аурулар. Педиатриядағы жұқпалы аурулар құрылымында балалардағы жұқпалы аурулар ЖРВИ-ден кейін екінші орын алады. Балалардағы ішек инфекциясына сезімталдық ересектерге қарағанда 2,5-3 есе жоғары. Балалардағы ішек инфекциясы жағдайларының жартысына жуығы ерте жаста (3 жасқа дейін). Ерте жастағы балада ішек инфекциясы ауыр, гипотрофиямен, дисбиоздың дамуымен және ферментативті жетіспеушілікпен, иммунитеттің төмендеуімен бірге жүруі мүмкін. Инфекция эпизодтарының жиі қайталануы балалардың физикалық және нейропсихикалық дамуының бұзылуына әкеледі

Ішек инфекциялары туралы жалпы ақпарат

Диарея (жиі және сұйық нәжіс) – ішек инфекцияларының жиі себебі, бірақ, басқа аурулардың немесе емдәмдегі өзгерістің симптомы да болуы мүмкін. Ішек инфекцияларының қоздырғыштары —  вирустар немесе бактериялар.

Диареяны туындататын қоздырғыштың түрі адамның мекендейтін географиялық аумағына, экономикалық даму деңгейіне, санитарлық-гигиеналық және жеке гигиена нормаларын қадағалауына байланысты. Мысалы, диареяның өршуі санитарлық жағдайы нашар елдерде немесе қоқыстарды тыңайтқыш ретінде қолдануда жиі пайда болады, мұндай жағдайда ауыз суының және көкөніс дақылдарының микробтармен және паразиттермен ластануы орын алады.

АҚШ секілді дамыған елдерде диарея жағдайлары көбінесе, тағамдық уланумен байланысты. Тағамдық улану бактериялардың уыттары дұрыс сақталмаған немесе тиісті түрде дайындалмаған тағам өнімдерінен адам организміне түсуінде пайда болады.

Диареяны туындататын вирустар – гастроэнтерит вирустары – өте жұқпалы және тұрмыстық жабдықтар арқылы жеңіл таралады (мысалы, жатақханада). Бір жақсысы, көбінесе диарея бірнеше күн ішінде өздігінше аяқталады. Сау жасөспірімдер мен ересектер үшін  вирустық гастроэнтерит жиі, бірақ, күрделі емесе жайсыздық. Бірақ, ол кішкентай балалар және созылмалы ауруы бар адамдарда организмнің сусыздануына жиі апарып, шұғыл медициналық көмекті қажет етеді.

Ішек инфекциялары және диарея бактериялар мен паразиттердің көптеген түрлерінің салдарынан туындайды. Бұл инфекциялардың көпшілігі жеңіл және бірнеше күн ішінде өтеді, бірақ, күрделі түрлері де кездеседі.

Балалардағы ішек инфекциясының себептері

Балалардағы ішек инфекцияларының қоздырғыштарының спектрі өте кең. Балалардағы ішек инфекциясын кешенді емдеу терапиялық тамақтануды ұйымдастыруды қамтиды; ауызша регидратация, этиотропты, патогенетикалық және симптоматикалық терапия. Көбінесе қоздырғыштар грам-теріс энтеробактериялар (шигелла, сальмонелла, кампилобактериялар, эшерихия, Иерсиния) және шартты патогендік флора (клебсиелла, клостридия, протей, стафилококктар және т.б.). Сонымен қатар, вирустық қоздырғыштар (ротавирустар, энтеровирустар, аденовирустар), протозоа (гиардиалар, амебалар, кокцидиалар), саңырауқұлақтар тудыратын ішек инфекциясы бар. Клиникалық көріністердің дамуын анықтайтын барлық қоздырғыштардың жалпы қасиеттері-энтеропатогенділік, эндо-және экзотоксиндерді синтездеу мүмкіндігі.

Балалардың ішек инфекцияларымен инфекциясы тамақтану (тамақ арқылы), су, байланыс және тұрмыстық жолдармен (ыдыс-аяқ, лас қолдар, ойыншықтар, тұрмыстық заттар және т.б. арқылы) фекальды-ауызша механизм арқылы жүреді. Иммунологиялық реактивтілігі төмен әлсіреген балаларда шартты-патогенді бактериялармен эндогендік инфекция болуы мүмкін. Ока көзі аурудың жойылған немесе манифестті түрімен ауыратын тасымалдаушы, үй жануарлары болуы мүмкін. Балалардағы ішек инфекциясының дамуында тағамды дайындау және сақтау ережелерін бұзу, тонзиллит, фурункулоз, стрептодерма және т. б. бар инфекцияны тасымалдаушы адамдардың балалар асханасына кіруі үлкен рөл атқарады.

Балалардағы ішек инфекцияларының этиотропты терапиясы антибиотиктермен және ішек антисептиктерімен (канамицин, гентамицин, полимиксин, фуразолидон, налидикс қышқылы), энтеросорбенттермен жүргізіледі. Арнайы бактериофагтар мен лактоглобулиндерді (сальмонеллез, дизентерия, колипротей, клебсиеллез және т.б.), сондай-ақ иммуноглобулиндерді (антиротавирус және т. б.) қабылдау көрсетілген. Патогенетикалық терапия ферменттерді, антигистаминдерді тағайындауды қамтиды; симптоматикалық емдеу антипиретикалық, антиспазматикалық препараттарды қабылдауды қамтиды. Реконвалесценция кезеңінде дисбактериозды түзету, витаминдер мен адаптогендерді қабылдау қажет.

Аурудың симптомдары қандай?

Әдетте, ішек инфекциялары іштің түйіліп ауыруымен және іш өтуімен қосарланады. Сондай-ақ келесі симптомдар болуы мүмкін:

·         қызба

·         тәбетті жоғалту

·         жүрек айнуы

·         құсу

·         салмақ жоғалту

·         сусыздану

·         нәжістегі сілемей немесе қан

Бұл  симптомдар, әдетте, бірнеше күнге созылады. Егер симптомдардың ұзақтығы 2 аптадан артық созылса, созылмалы диарея орын алған. Осындайда  немесе нәжісте қан болса, дәрігерге көріну қажет.

Симптомдар қай кезде пайда болады?

Ішек инфекцияларының инкубациялық кезеңі аурудың нақты қоздырғышының түріне байланысты әр түрлі болады. Мысалы, шигелладан туындаған инфекциялардың инкубациялық кезеңі әдетте,  2 — 4 күнге созылады, бірақ, вирустық инфекцияларда инкубацилық кезең  4-48 сағатқа созылады.

Паразитарлық  инфекциялардың инкубациялық кезеңі ұзағырақ. Мысалы, лямблиялар салдарынан туындаған инфекцияларда аурудың симптомдары дамуына дейін 1-4 апта өтуі мүмкін. Қоздырғыштың түріне байланысты және адамның жалпы жағдайына сай ішек инфекциясы бірнеше күн немесе аптаға созылуы мүмкін.

Қандай уақыт аралығында ішек инфекциялары жұқпалы болады?

Ішек  инфекциялары аса жұқпалы. Олар адамнан адамға кір қол, залалды тамақ және су, үй жануарлары арқылы жұғуы мүмкін. Көпшілік жағдайларда инфекциялар диарея өткенге дейін жұқпалы болады, бірақ, кейбір жағдайларда одан ұзақ болуы мүмкін.

Алдын алу шаралары бар ма?

Ішек инфекцияларының аса тиімді алдын алу жолы – қолды жиі жуу. Микробтар организмге тағамды  кір қолмен жеуде немесе тырнақты тістегенде түсуі мүмкін.

Дәретханадан кейін және тамақ ішер алдында қолды сабындап жуып-шаю қажет. Жуынатын бөлменің тазалығын қолдау да инфекцияның алдын алуға көмектеседі.

Диареяны туындататын микробтар тағам өнімдерімен және сумен таралуы мүмкін. Өзіңізді қорғау үшін тамақты мұқият дайындап, шикі көкөністер мен жемістерді жуыңыз. Гамбургерге толық піскен етті қолданыңыз, тамақтың қалғанын тоңазытқышта сақтаңыз, себебі, бірнеше сағат тоңазытқыштан тыс тұрған тамақта дәмді түскі аста ауру қоздыратын бактериялар пайда болуы мүмкін.

Ас үйлік жабдықтарыңыз және кесу тақтайлары таза болуын қадағалаңыз, әсіресе, шикі еттен, жұмыртқа мен құс етін өңдегеннен кейін. Бірнеше сағат бойы тоңазытқыштан тыс болған тамақты ішуден алшақ болыңыз, қыздырғанда да оларда уыттар қалуы мүмкін.

Саяхат кезінде бұлақтан, көлден су ішпеңіз, бұл үшін жергілікті денсаулық сақтау органдарының бұл судың ауыз суға жарамдылығын растауы болуы қажет. Кейбір дамушы елдерде суды краннан емес, бөтелкеден ішуге кеңес беріледі, бұл жерлерде көшеден су сатып алып ішуде де сақ болған жөн.

Үй жануарлары, әсіресе, рептилиялар микробтарды таратуы мүмкін. Үй жануарының ыдысын өзіңіздің ыдысыңызды жуатын раковинада жумаңыз. Үй жануарын сипағаннан кейін қолыңызды жуыңыз!

Дәрігерге көріну қажет пе?

Кейде, барлық тырысуға қарамастан, ішек инфекциясы орын алады. Баланың іші өтсе, қызба болса немесе іші ауырғанын ересектерге айтуға үйрету қажет. Ересектер баланы дәрігерге көрсетуі тиіс.

Егер өзіңізді енжар сезінсеңіз, терінің құрғақтығы немесе ауыздың құрғақтығы орын алса, немесе нәжісте қан немесе сілемей болса, шұғыл түрде дәрігерге көріну қажет. Сондай-ақ, сұйықтық іше алмайтындай,  басылмайтын құсу болса, немесе аурудың симптомдары 3 күннен артық созылса, дәрігерге көріну қажет.

Бұл инфекциялар қалай емделеді?

Диареяны туындататын көптеген инфекциялар, әсіресе, вирустықтар, әдетте, емдеусіз өтеді. Сусызданудың алдын алу үшін сұйықтықтың мол көлемін ішу – аурудың бетін байқау үшін дұрыс тәсіл. Организмнің сусыздануында ауруханаға жатып, диарея, құсу және қызба кезінде жоғалтқан сұйықтықты толықтыру үшін көктамыр арқылы сұйықтық енгізілуі қажет болады.

Дәрігерге көрінгенде ішек инфекциясының түрін анықтау үшін нәжістің талдауын тапсыру қажет болуы мүмкін. Дәрілік препараттарды тағайындаудың қажеттігі аурудың қоздырғышына байланысты. Егер паразитарлық инфекция болса, дәрігер антипаразитарлық препараттарды тағайындайды.

Вирустардан және бактериялардың көптеген түрлерінен болған ішек инфекциялары кезінде емдеу қажет болмайды, бірақ, иммундық жүйесі әлсіреген адамдар инфекция бүкіл организмге тарамас үшін антибиотиктерді тағайындауға мұқтаж болады.Өзін сезінуді жақсарту үшін қандай шаралар қабылдауға болады?

Организмнің сусыздануының алдын алсаңыз, өзіңізді жақсы сезінесіз. Диарея кезінде сұйықтықты жоғалтумен қатар электролиттер (натрий және калий) де жоғалтылады. Организм оларсыз қалыпты қызмет ете алмайды, сондықтан, олардың орнын толықтыру қажет. Құрамында натрий бар сорпа немесе көже, калий бар 100% жеміс шырынын (қантсыз) ішіңіз.

Тамақ іше алатындай болғанда, құрамында калий бар жұмсақ жеміс немесе көкөністі тұтыныңыз. Майлы тағамды, сүт өнімдерін, талшығы мол өнімді немесе тәтті тағамды диарея басылғанға дейін  қабылдаудан алшақ болыңыз. Спорттық немесе алкогольсіз сусындарды ішпеңіз, оларда электролиттер болғанымен, қанты көп болғандықтан, диареяны ушықтырады.

Диарея, әдетте, тез басылады. Сұйықтықты жеткілікті ішіңіз, және дәрігердің ұсыныстарын орындаңыз, осылайша, қысқа мерзімде өзіңізді жақсы сезінесіз.